یکی از مشکلات شایع مخاط دهان، که تقریبا همه افراد برای یکبار هم که شده است، آن را تجربه کردهاند، آفت دهان است. این عارضه به شکل زخمهای دردناک و کوچک روی زبان، داخلها یا گونهها به صورت ناگهانی ظاهر میشود. آفت دهان معمولا به دلایل مختلفی از جمله استرس و فشار عصبی، آسیب به مخاط دهان، مصرف غذاهای تحریککننده، کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی و برخی ضعفهای دیگر رخ میدهد. اما آیا درمان سریع آفت دهان امکانپذیر است؟ برای آفت دهان چه بخوریم؟ اینها سوالاتی هستند که اغلب افراد هنگام بروز آفت دهان با آنها مواجه میشوند. ما در ادامه این مطلب یک راهنمای جامع و کاربردی درباره درمان سریع آفت دهان در اختیار شما قرار دادهایم؛ بنابراین اگر به دنبال راهکاری موثر برای درمان این عارضه هستید، تا پایان همراه ما باشید.
درمان آفت دهان (انواع روشهای درمان آفت دهان)
درمان آفت دهان، فرایندی است که طی آن یک سری اقدامات با هدف جلوگیری از عفونت، کاهش درد و تسریع ترمیم بافت صورت میگیرد. به طور کلی درمان آفت دهان به روشهای دارویی، موضعی، خانگی و تغذیهای امکانپذیر است. در ادامه این قسمت به بررسی هر یک از این روشها پرداختهایم.
1. درمان دارویی
همانطور که مصرف قرص چرک خشک کن برای عفونت دندان بسیار کاربردی است؛ در مواردی که آفتها به طور مکرر بروز پیدا میکنند یا دردناک هستند، معمولا پزشک درمان با دارو را تجویز میکند. برخی از رایجترین داروها برای درمان سریع آفت دهان عبارتاند از:
در مواردی که آفتها دردناک یا مکرر هستند، پزشک ممکن است دارو تجویز کند:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی: تریامسینولون یا کلوبتازول از بهترین کورتیکواستروئیدهای موضعی برای درمان آفت دهان هستند که مصرف آنها به کاهش التهاب کمک میکند.
- دهانشویههای ضدعفونیکننده: استفاده منظم از دهانشویه از بروز عفونت ثانویه جلوگیری میکند.
- مسکنهای موضعی: تجویز مسکنهای موضعی مانند لیدوکائین یا بنزوکائین بیشتر با هدف کاهش صورت میگیرد.
- داروهای سیستمیک: در مواردی که شدت آفت بسیار زیاد است، استفاده از داروهای تنظیمکنندهی سیستم ایمنی یا داروهای خوراکی مانند پردنیزولون میتواند تاثیرگذار باشد.
2. درمانهای موضعی
یکی دیگر از روشهای رایج برای درمان سریع آفت دهان، استفاده از داروهای ژلی یا کرمی است که مستقیما روی آفت قرار میگیرند. این مواد موضعی با جلوگیری از تماس زخم با بزاق یا غذا به درمان این عارضه کمک میکند. به طور کلی درمانهای موضعی احساس درد را کاهش داده و تسریع روند بهبودی کمک میکند.
درمان سریع آفت دهان
وقتی درد آفت دهان شدید است و توان تحمل آن تا چند روز برای درمان خودبهخودی آن را ندارد، میتوانید به سراغ روشهای درمانی سریعتر بروید. استفاده ترکیبی از دهانشویههای دارویی و ژلها یکی از موثرترین روشهای درمان سریع آفت دهان است. “آفتین ژل” یکی از سریعترین ژلهای ضدآفت است که در اغلب داروخانههای سطح کشور موجود است. این ژل حاوی ترکیبات ضد التهاب، بیحسکننده و ضدباکتری بوده که علاوهبر کاهش درد، روند ترمیم زخم را تسریع میکند.
مصرف آفتین ژل به شکل زیر میباشد:
1. ابتدا دهان را با دهانشویه یا آب شستوشو دهید.
2. مقدار کمی از ژل را با گوشپاککن به آرامی روی محل آفت بمالید.
3. تا 15 دقیقه بعد از مصرف ژل، از خوردن و آشامیدن بپرهیزید تا دارو کاملا جذب شود.
4. معمولاً در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت درد کاهش محسوسی پیدا میکند و طی چند روز زخم کاملاً بهبود مییابد.
این روش به دلیل ترکیب خاص دارویی و اثر سریع، معمولا طی 24 الی 48 ساعت به کاهش محسوس درد منجر میشود و طی چند روز زخم به طور کامل بهبود مییابد.
برای آفت دهان چه بخوریم؟
پیروی از رژیم غذایی مناسب، یکی از مهمتریت اقداماتی است که میتواند سرعت بهبود آفت را افزایش دهد و از عود مجدد آن جلوگیری کند. در همین راستا لازم است بدانید مصرف برخی مواد غذایی سبب بهبود زخم میشوند و برخی دیگر میبایست به طور موقت از رژیم غذایی فرد حذف شوند. در این باره به توصیههای تغذیهای مفید زیر توجه کنید:
- غذاهای نرم و خنک مانند، فرنی، سوپ، ماست و پوره میوه مصرف کنید.
- از میل کردن غذاهای تند، ترش و شور در ایامی که دهان شما دچار آفت شده، بپرهیزید.
- به منظور تامین ویتامینهای مورد نیاز بدن، مصرف روزانهی سبزی و میوه را در دستور کار خود قرار دهید.
- حفظ رطوبت مخاط دهان روزانه آب کافی بنوشید.
علاوهبر مواد غذایی مصرف برخی داروها هم میتواند به درمان آفت دهان کمک کند. در ادامه به دو مورد از مهمترین آنها اشاره کردهایم:
درمان آفت دهان با دیفنهیدرامین
علیرغم اینکه دیفنهیدرامین معمولا بهعنوان داروی ضدآلرژی شناخته میشود، اما مصرف برای درمان آفت هم میتواند موثر عمل کند. این دارو با خاصیت ضد التهاب و بیحسکنندگی خفیف دارد، درد ناشی از آفت دهان را تسکین میدهد.
نحوه استفاده:
- محلول خوراکی دیفنهیدرامین مایع را با مقدار مساوی از محلول آنتیاسید مانند Maalox ترکیب کنید و دهان را با محلول حاصل شستوشو دهید.
- استفاده 3 تا 4 بار در روز این محلول را میتواند به درمان سریع آفت دهان کمک کند.
درمان آفت دهان با آفتین ژل
همانطور که در توضیحات بخش درمان سریع اشاره کردیم، مصرف آفتین ژل به عنوان یکی از موثرترین داروهای موضعی برای درمان سریع آفت دهان میتواند بسیار کاربردی باشد. این روش نسبت به سایر روشها، ترکیب سهگانهای از اثربخشی به عنوان ضد درد، ضد میکروب و ضد التهاب برای فرد به همراه دارد. استفاده منظم از این ژل سبب کاهش درد ظرف چند ساعت، تسریع ترمیم بافت دهان و کاهش احتمال بازگشت آفت خواهد شد.
درمان خانگی آفت دهان
همانطور در شرایطی که درمان عفونت لثه در خانه ممکن است. پس در شرایطی که آفت خفیف بوده، درمان آن ظرف 7 تا 10 روز به شکل خودبهخود صورت میگیرد. با این وجود استفاده از برخی درمانهای خانگی ساده میتوان به تسکین درد کمک کند. برخی از رایجترین درمانهای خانگی آفت دهان شامل موارد زیر میشود:
- در این ایام روزانه به طور منظم دهان را با آبنمک یا محلول جوششیرین شستوشوی دهید.
- از عسل طبیعی میتوانید بهعنوان ضدالتهاب طبیعی استفاده کنید.
- برای متعادل کردن باکتریهای دهان میتوانید ماست مصرف کنید.
عوامل بوجود آمدن آفت دهان
عوامل متعددی در بروز آفت دهان تاثیرگذار هستند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. استرس و فشار عصبی: یکی از اصلیترین محرکهای بروز آفت دهان، استرس و فشار عصبی میباشد. اضطراب یا بیخوابی با تضعیف سیستم ایمنی بدن، احتمال بروز آفت را افزایش میدهد.
2. آسیب به مخاط دهان: استفاده از مسواک با برس زبر، گاز گرفتن لب یا گونه و تحریک ناشی از دندان مصنوعی و بریس، میتواند سبب ایجاد زخم شود.
3. کمبود ویتامینها و مواد معدنی: کمبود آهن، روی، ویتامین B12 یا فولیک اسید از مهمترین دلایل بروز آفت دهان است.
4. تغییرات هورمونی: برخی خانمها به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا قاعدگی به صورت مکرر دچار آفتهای میشوند.
5. غذاهای تحریککننده: خوردن غذاهای تند، ترش، آجیل یا شکلات میتواند در بعضی افراد عامل تحریک بروز آفت باشد.
6. ضعف سیستم ایمنی: احتمال بروز آفت در بیماریهایی مثل HIV، سرطان یا بعد از شیمیدرمانی افزایش پیدا میکند.
7. واکنشهای آلرژیک: مصرف برخی دهانشویهها یا خمیردندانهای حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS)، میتواند باعث بروز آفت شوند.
روشهای پیشگیری از آفت دهان
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اگر به طور مکرر دچار آفت دهان میشوید، برای جلوگیری از تکرار آن، رعایت چند نکته ساده زیر را در دستور کار خود قرار دهید:
1. حفظ بهداشت دهان و دندان: روزانه از خمیردندان بدون SLS و مسواک نرم استفاده کنید.
2. مدیریت استرس: خواب کافی، تمرینهای آرامسازی و ورزش منظم را برای مدیریت استرس و اضطراب در برنامه روزانه خود بگنجانید.
3. رعایت رژیم غذایی متعادل: مواد غذایی حاوی ویتامین B12، آهن و اسید فولیک مصرف کنید.
4. پرهیز از تحریک مکانیکی: از گاز گرفتن قسمتهایی که مخاط دهان در تماس هستند مانند لب یا گونهها بپرهیزید.
5. نوشیدن آب کافی: با نوشیدن آب کافی از خشکی دهان جلوگیری کرده و احتمال زخم شدن آن را کاهش دهید.
6. اجتناب از غذاهای محرک: از مصرف غذاهای محرک مانند ترشی، ادویه زیاد، آجیل و شکلات خودداری کنید.
آیا آفت دهان خطرناک است؟
در بیشتر موارد آفت دهان یک عارضه چندان نگرانکننده نیست و به صورت خودبهخود بهبود مییابد. با این وجود در برخی شرایط بروز آفت میتواند نشان از بیماریهای زمینهای باشد. از این رو توصیه میشود در صورت مواجه شدن با علائمی مانند عدم بهبود زخمها بیش از دو هفته، بروز آفتهای بزرگ و دردناک، احساس تب و ضعف عمومی و ظاهر شدن آفت به صورت مکرر، مراجعه به پزشک برای تشخیص بیماری زمینهای و درمان آن الزامیست.
آفت زیاد دهان نشانه چیست؟
اگر آفت در دهان شما به صورت مزمن یا مکرر ظاهر میشود، ممکن است نشانهی یکی از موارد زیر باشد:
- کمبود ویتامین B12، آهن و روی در بدن.
- ابتلا به بیماریهای گوارشی مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری سلیاک.
- ابتلا به اختلالات ایمنی مانند بیماری بهجت (Behçet) که با آفتهای مکرر دهان و تناسلی همراه است.
- ضعف عمومی بدن یا استرس شدید.
جمعبندی
آفت دهان با وجود اینکه بیماری خطرناکی نیست، اما میتواند زندگی روزمره را مختل کند. شناخت دلایل بروز آن، پرهیز از عوامل تحریککننده و انتخاب درمان مناسب باعث میشود مدت زمان درد و ناراحتی این عارضه به حداقل برسد و روند بهبودی با سرعت بیشتری سپری شود. از میان روشهای مختلف درمان سریع آفت دهان، آفتین ژل یکی از سریعترین و موثرترین گزینهها برای تسکین درد و ترمیم بافت آسیبدیده است. در کنار درمان دارویی، حفظ تغذیه سالم، کنترل استرس و رعایت بهداشت، نقش مهمی در جلوگیری از بروز آفت دهان دارند.
سوالات متداول
1. آفت دهان چقدر طول میکشد تا خوب شود؟
در آفتهای خفیف معمولا 7 تا 10 روز، و در موارد شدیدتر تا دو هفته زمان لازم است.
2. آیا آفت دهان مسری است؟
خیر، آفت دهان مسری نیست و بر اثر ویروس منتقل نمیشود.
3. آیا میتوان از دهانشویه برای آفت استفاده کرد؟
بله، دهانشویههای حاوی کلرهگزیدین یا ترکیبات ضدباکتری میتوانند از عفونت جلوگیری کنند.
4. آیا درمان خانگی کافی است؟
در آفتهای خفیف بله، اما اگر درد شدید باشد یا آفتها مکرر شوند باید درمان دارویی انجام شود.
5. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر آفت بیش از دو هفته ادامه داشت، همراه تب یا زخمهای متعدد بود، باید حتما پزشک متخصص معاینه کند.
